Jak nawilżyć oczy bez kropli? Domowe sposoby na zwalczanie objawów zespołu suchego oka

12 lutego 2020

Kiedy nie mamy w domu skutecznych kropli nawilżających do oczu, a dokuczają nam objawy zespołu suchego oka, często szukamy alternatywnej metody, pomagającej przywrócić komfort widzenia. Jednak czy istnieją domowe sposoby na nawilżenie oczu? Jakie środki, zamiast kropli nawilżających, mogą być stosowane w walce z objawami zespołu suchego oka? Czy naturalne sposoby na zwalczanie suchości oczu są rzeczywiście skuteczne?


Zespół suchego oka to schorzenie, którego objawy mogą powodować duży dyskomfort. Należą do nich: 



  • wrażenie suchości oczu,
  • tkliwość oczu,
  • zaczerwienienie oczu,
  • pieczenie oczu,
  • przekrwienie oczu,
  • nadwrażliwość oczu na światło,
  • ból oczu i powiek,
  • wrażenie obecności ciała obcego w oku,
  • odczucie obecności piasku pod powiekami
  • chwilowe zaburzenia widzenia – tzw. widzenie przez mgłę,
  • nadmierne łzawienie

Wszystkie te dolegliwości można niwelować przy użyciu kropli nawilżających. Niestety zdarzają się sytuacje, w których krople do oczu nam się skończyły lub ich termin przydatności do użycia dobiegł końca. Kiedy nie mamy możliwości pójścia do apteki po nowe opakowanie preparatu nawilżającego, możemy spróbować zwalczyć swoje dolegliwości tradycyjnymi, domowymi sposobami. A które z nich są najlepsze? I czy domowe sposoby na nawilżenie oczu są w ogóle skuteczne?

Zioła pomocne na problemy z oczami: ziele świetlika

Od zarania dziejów ludzie szukali sposobów na zwalczanie różnych dolegliwości zdrowotnych i korzystali z prostych, naturalnych substancji w celu poprawienia jakości swojego życia. Do tej pory niektórzy zgłębiają chociażby tajniki ziołolecznictwa i sięgają po powszechnie lub nawet rzadko dostępne rośliny, aby niwelować u siebie symptomy pewnych schorzeń. W przypadku problemów z oczami, szczególnie często mówi się o stosowaniu świetlika. Ziele świetlika to znana już prawdopodobnie od starożytności roślina półpasożytnicza, która zawiera takie grupy związków jak:

  • flawonoidy (posiadające właściwości antyoksydacyjne),
  • garbniki (o działaniu przeciwzapalnym),
  • glikozydy irydoidowe (również o działaniu przeciwzapalnym),
  • sole mineralne (między innymi miedź oraz magnez) [1]

Ziele świetlika, szczególnie popularne w medycynie ludowej, jest najczęściej stosowane w celu łagodzenia podrażnień oczu, a zwłaszcza ich zaczerwienienia lub stanu zapalnego spojówek. Zaczerwienienie i wrażenie zmęczenia oczu nierzadko występuje w zespole suchego oka. O ile sam świetlik nie zadziała nawilżająco na oczy, o tyle może przynieść ulgę w walce z innymi objawami zespołu suchego oka, dzięki czemu odczucie suchości oczu nie będzie tak dokuczliwe. W celu zastosowania świetlika na oczy należy najpierw przygotować odpowiedni napar. Około 2-3 g wysuszonego ziela świetlika należy zalać gorącą wodą i zaparzać przez czas od 5 do 10 minut [2]. Okłady z przygotowanego naparu aplikuje się na powieki.

Zioła pomocne na problemy z oczami: rumianek

Rumianek lekarski jest szczególnie cennym ziołem w naszych domach. Historia jego stosowania sięga już starożytności, gdzie polecany był pacjentom przez słynnego medyka Hipokratesa, jednak nawet do tej pory właściwości rumianku są poddawane licznym badaniom naukowym [3]. Rumianek znany jest przede wszystkim ze swych właściwości przeciwzapalnych, przeciwwrzodowych i przeciwdrobnoustrojowych, a w domowym zaciszu może być wykorzystany np. w zwalczaniu dolegliwości żołądkowo-jelitowych, w procesie inhalacji przy wystąpieniu podrażnień górnych dróg oddechowych, czy też w miejscowym leczeniu stanów zapalnych skóry oraz błon śluzowych [4]. Rumianek można także zastosować w formie okładów na podrażnione, zaczerwienione lub tkliwe oczy, co bywa szczególnie pomocne dla pacjentów cierpiących na zespół suchego oka. Chociaż sam rumianek nie wpłynie na oczy nawilżająco, to jego przeciwzapalne działanie może pomóc złagodzić objawy zespołu suchego oka i jednocześnie może spowodować zmniejszenie wrażenia charakterystycznej suchości. Rumianek w saszetkach jest powszechnie dostępny, dlatego warto zaopatrzyć się w niego przy okazji najbliższych zakupów. Aby wykonać okłady z rumianku, należy zalać pojedynczą torebkę z rumiankiem wrzącą wodą i zaparzać przez maksymalnie 10 minut. Po przestudzeniu, w wywarze wystarczy zamoczyć okłady z gazików, a następnie umieścić je na oczach.

Czy istnieją jednak inne domowe metody na nawilżenie oczu lub zwalczanie objawów zespołu suchego oka, poza zastosowaniem okładów ze świetlika lub rumianku? Jakie inne, łatwo dostępne substancje, które możemy mieć w swoim domu, przydadzą się do łagodzenia podrażnień, zaczerwienień, wrażenia suchości oraz tkliwości oczu?

Sól fizjologiczna do zwalczania objawów zespołu suchego oka?

Wiele osób ma w swoim domu ampułki z solą fizjologiczną, czyli wodnym roztworem chlorku sodu. Jeśli akurat nie mamy kropli nawilżających, możemy sięgnąć właśnie po sól fizjologiczną w celu przemycia nią podrażnionych, opuchniętych lub zaczerwienionych oczu. Sól fizjologiczna ma działanie nawilżające, dzięki czemu pozwala odczuć chwilową ulgę przy występowaniu wielu objawów zespołu suchego oka. Podrażnione oczy wystarczy tylko zakroplić solą fizjologiczną. Sól fizjologiczna może być także wykorzystana w sytuacji, kiedy odczuwamy obecność ciała obcego w oku – wystarczy przepłukać nią dane oko i spróbować w ten sposób usunąć ciało obce z jego powierzchni. Roztwór możemy również wykorzystać do inhalacji lub nebulizacji, dlatego warto jest mieć go w swojej domowej apteczce. Co ciekawe, inhalację lub nebulizację nierzadko stosują osoby pracujące na co dzień w klimatyzowanych lub zadymionych pomieszczeniach, w których ich błony śluzowe układu oddechowego są narażone na przesuszenie. Te same osoby, z racji narażenia na przesuszające działanie klimatyzacji i dymu na film łzowy, są często w grupie ryzyka wystąpienia zespołu suchego oka.

Jeśli jednak nie mamy w domu ani opisanych ziół, ani soli fizjologicznej, nadal możemy spróbować złagodzić objawy zespołu suchego oka. W jaki sposób? Co jeszcze możemy zrobić, aby przywrócić komfort widzenia?

Ciepłe okłady oraz masaż gruczołów Meiboma jako metoda przywrócenia komfortu widzenia

Znajdujące się w tarczkach powiek gruczoły łojowe to właśnie gruczoły Meiboma – ich nieprawidłowe funkcjonowanie może wywołać szereg dolegliwości, w tym objawy zespołu suchego oka z charakterystycznym odczuciem suchości. Dysfunkcja gruczołów Meiboma może być stwierdzona przez lekarza okulistę na podstawie badań. Jednym z takich prostych i bezbolesnych badań jest na przykład Meibografia, czyli ocena pracy gruczołów na podstawie ich zdjęć wykonanych w podczerwieni. Więcej na temat gruczołów Meiboma oraz Meibografii można przeczytać w interesującym artykule: Meibografia.

Nieprawidłowe działanie gruczołów Meiboma może wywołać dyskomfort oczu. Delikatny masaż okolic gruczołów Meiboma, skupiający się również na całych powiekach, powinien trwać maksymalnie kilka minut. Warto również zastosować ciepłe okłady na powieki, które pobudzą gruczoły Meiboma do pracy, co może jednocześnie spowodować zmniejszenie dokuczliwości objawów zespołu suchego oka i przywrócenie komfortu widzenia. Warto spróbować skorzystać z tej prostej metody, jeśli akurat nie mamy przy sobie nawilżających kropli do oczu.

Dlaczego mimo wszystko warto jest mieć zawsze nawilżające krople do oczu w swojej domowej apteczce?

Nawilżające krople do oczu są często wybieraną metodą walki z objawami zespołu suchego oka. Ich cel jest jeden – skutecznie uzupełnić film łzowy, którego ubytki i uszkodzenia sprawiają, że oczy wydają się suche, podrażnione, zmęczone oraz piekące. Krople są przeznaczone stricte do nawilżania podrażnionych oczu – ich działanie jest zatem skoncentrowane na przywróceniu pacjentowi komfortu widzenia. Korzystając chociażby z dobrodziejstw ziół, próbujemy co najwyżej wykorzystać ich pewne cechy, jednak nie wiemy, czy pomogą nam uporać się z problemami z oczami. Sól fizjologiczna oraz okłady i masaż gruczołów Meiboma mogą być wykorzystywane jako działania wspierające walkę z objawami zespołu suchego oka przy stosowaniu kropli nawilżających.

Do przywracania komfortu widzenia dobrze jest jednak wybrać przebadane i przeznaczone konkretnie do nawilżania oczu krople, zamiast mniej pewnych metod. Krople do oczu zawsze warto jest mieć przy sobie. Co istotne, działanie takich kropli do oczu, jak na przykład rekomendowany pacjentom z zespołem suchego oka Cationorm, opiera się na uzupełnianiu wszystkich trzech warstw filmu łzowego. Film łzowy odpowiada za nawilżenie i komfortową pracę powierzchni oka. Cationorm, jako nowoczesny preparat, słynie z przedłużonego działania na powierzchni oka, dzięki czemu zakraplanie jest rzadsze, a komfort widzenia – dłuższy. Cationorm to wybór wymagających pacjentów, którzy cenią sobie efektywność i długotrwałość działania preparatu nawilżającego. W nielicznych sytuacjach, kiedy nie mamy możliwości sięgnięcia po krople, możemy oczywiście wspomagać się domowymi metodami – nie zastąpią one jednak profesjonalnego wyrobu medycznego, którego jedynym celem jest konkretnie zwalczanie objawów zespołu suchego oka, w tym charakterystycznego odczucia suchości oczu.