Piasek pod powiekami – co oznacza ten objaw?

---

O częstym schorzeniu, jakim jest zespół suchego oka, pisaliśmy już niejednokrotnie. Wiele osób, skarżących się każdego dnia na problemy z oczami, nawet nie przypuszcza, że cierpi na zespół suchego oka – właśnie dlatego informowanie o objawach ZSO i o sposobach łagodzenia dolegliwości jest niezwykle ważne. Lekarze (i to nie tylko okuliści) coraz częściej diagnozują zespół suchego oka u swoich pacjentów, a samemu schorzeniu poświęca się coraz więcej uwagi w świecie nauki (1). Zespół suchego oka to aktualny problem – w obliczu postępu technologicznego, kiedy coraz więcej czasu spędzamy przed ekranami urządzeń elektronicznych, może wciąż przybywać osób, skarżących się na charakterystyczne dla tego schorzenia dolegliwości. Dolegliwości te mogą być jednak rożne, w zależności od organizmu pacjenta. Część osób będzie szukać pomocy z powodu nadmiernego łzawienia oczu. Inni będą potrzebować odpowiednich środków medycznych do zwalczenia zaczerwienienia oczu, a jeszcze inni będą narzekać na tkliwość oczu, wrażenie suchości bądź… obecność piasku pod powiekami. Ten ostatni objaw może powodować szczególnie duży dyskomfort i utrudniać codzienne funkcjonowanie. Jak go zwalczyć? Czy da się skutecznie pozbyć wrażenia obecności piasku pod powiekami?

Czy odczucie ciała obcego w oku i odczucie piasku pod powiekami oznacza to samo?

Niektórzy pacjenci skarżą się na nieprzemijające wrażenie obecności ciała obcego w oku, a inni – na piasek pod powiekami. Objawy te mogą oznaczać to samo, ale nie muszą. Należy zaznaczyć, iż osoby odczuwające w oczach piasek, mogą określać go synonimicznie jako „ciało obce”. Jednak pod pojęciem „ciało obce” mogą kryć się także symptomy, które z odczuciem piasku pod powiekami mają niewiele wspólnego. Ciało obce może znaleźć się w oku na wiele różnych sposobów. Czasem wystarczy przebywanie na dworze podczas wietrznego dnia (kiedy do oczu mogą nam wpaść pyłki i inne, drobne zanieczyszczenia) lub praca, w której narażeni jesteśmy na dostanie się odłamków ciał stałych do oczu: zwłaszcza jeśli pracujemy bez okularów ochronnych. Istnieje wtedy duże zagrożenie, że coś nam się dostanie do oka. I nie zawsze łatwo się będzie tego pozbyć samodzielnie.

W sytuacji, kiedy odczuwamy obecność ciała obcego w oku i jesteśmy w stanie zlokalizować drażniącą drobinę, możemy spróbować oczyścić oko w delikatny sposób i, przede wszystkim, z zachowaniem zasad higieny. Warto użyć do tego czystych, jednorazowych akcesoriów, takich jak np. lekko zwilżony płatek kosmetyczny, zwłaszcza jeśli ciało obce znajduje się w kąciku oka. Jeśli jednak zastosowanie wacika oraz przepłukanie oka np. solą fizjologiczną nam nie pomoże, to najlepiej abyśmy udali się do okulisty. Najczęściej ciało obce odczuwamy pod powieką, którą lekarz może odwrócić, a następnie usunąć przeszkadzający obiekt. Oczywiście zdarzają się sytuacje, kiedy ciało obce np. utknęło w rogówce lub, jeszcze rzadziej, kiedy znajduje się wewnątrz gałki ocznej – niemniej jednak przypadki, kiedy coś doskwiera nam na powierzchni oka lub pod powieką, są znacznie częstsze.

Widzimy zatem, że „obecność ciała obcego w oku” to znacznie szersze pojęcie, które może opisywać więcej problemów, niż bardziej precyzyjne określenie jakim jest „odczucie piasku pod powiekami”. Musimy pamiętać, że poza odpowiednim nazywaniem swoich objawów, powinniśmy zawsze wymieniać je wszystkie podczas wizyty u lekarza. Czasem dopiero pewne zestawienia dolegliwości przemawiają za określoną diagnozą. Jest to szczególnie istotne w kwestii odczucia obecności piasku pod powiekami – objaw ten nierzadko występuje wraz z innymi problemami o charakterze okulistycznym. Skąd w takim razie możemy wiedzieć, że doskwiera nam akurat odczucie piasku pod powiekami? Czym charakteryzuje się ten symptom i jaka jest jego przyczyna?

Piasek pod powiekami – co to takiego?

Wyrażenie „piasek pod powiekami” pozwala opisać nieprzyjemny stan, kiedy przy mruganiu odczuwamy dyskomfort, podrażnienie. Przez wiele osób określane jest również jako „uczucie przeszkadzania w oku” bądź „uczucie drapania w oku”. Wiąże się z nieprzyjemnymi odczuciami i może doskwierać nawet przez cały dzień, jeśli nie zastosujemy odpowiedniego środka łagodzącego. Co więcej – może nawracać i współwystępować z innymi objawami, takimi jak zaczerwienienie, łzawienie i podrażnienie oczu. Symptom ten jest trudny do zrozumienia dla osób, które nigdy go nie doświadczyły. Jednak pacjenci, u których wystąpiło uczucie obecności tzw. piasku pod powiekami, doskonale wiedzą, jak bardzo jest to nieprzyjemne i drażniące. Odczucie obecności piasku pod powiekami może dekoncentrować i w efekcie wywoływać potrzebę tarcia oczu. Natomiast tarcie oczu jedynie nasila dyskomfort widzenia, zamiast go zmniejszać. Powieka momentami zdaje się wręcz ciążyć, a oko sprawia wrażenie podrażnionego i suchego. Taki stan jest najczęściej spowodowany niedostatecznym nawilżeniem powierzchni oka. Co to właściwie oznacza?

Wrażenie suchego oka. Dlaczego oczy nie są dostatecznie nawilżone?

Za nawilżenie oka odpowiada film łzowy, składający się z trzech warstw: wodnej, mucynowej oraz lipidowej. Produkowany w gruczołach łzowych, film łzowy rozprowadzany jest po powierzchni oka w trakcie mrugania. Niestety, są sytuacje, w których mrugamy rzadziej – tak się dzieje na przykład podczas korzystania z komputera, oglądania telewizji lub używania smartfona. Ponadto film łzowy czasem ulega destabilizacji. Taka sytuacja może mieć miejsce np. wtedy, kiedy nasze oczy są narażone na działanie czynników zewnętrznych (dym, smog, silny nawiew). W niektórych przypadkach zaburzona funkcja filmu łzowego wynika ze stosowania leków (np. betablokerów, NLPZ), brakiem witamin (np. witaminy A), przebiegiem niektórych schorzeń, w tym schorzeń oczu (np. wirusowego zapalenia rogówki, cukrzycy), czy też używaniem soczewek kontaktowych (2). O objawach zespołu suchego oka u pacjentów stosujących soczewki kontaktowe, pisaliśmy już w jednym z naszych artykułów: Soczewki kontaktowe a suche oczy – jak zwalczać problem suchości?

Zaburzenia filmu łzowego sprawiają, że mogą wystąpić u nas problemy z oczami – w tym wrażenie suchych oczu, które jest charakterystyczne dla zespołu suchego oka. Należy podkreślić, iż zaburzenia filmu łzowego mogą dotyczyć każdej z jego trzech warstw. To właśnie dlatego niektóre krople do oczu są nieskuteczne w zwalczaniu objawów ZSO – działanie wielu z nich opiera się wyłącznie na uzupełnianiu warstwy wodnej filmu łzowego, a nie wszystkich trzech warstw. Jak już podkreśliliśmy, oczy mogą być również niedostatecznie nawilżone w wyniku różnych schorzeń. Warto jednak w pierwszej kolejności zweryfikować styl życia (przebywanie w klimatyzowanych pomieszczeniach, stosowanie soczewek kontaktowych, korzystanie z palarni, praca z komputerem itd.). Niemniej jednak zdarza się, że nasze dolegliwości z oczami są wynikiem przebiegu jakiegoś schorzenia. Diagnozę zawsze powinien postawić specjalista. Przypadłość, dla której charakterystyczne jest ciągłe wrażenie suchości oczu, to zespół Sjögrena. Więcej na temat tego schorzenia pisaliśmy już w jednym z naszych artykułów: Zespół Sjögrena i suchość oczu – jak zwalczać dokuczliwą suchość oczu w zespole Sjögrena?

To od kondycji filmu łzowego zależy, czy nasze oczy są dostatecznie nawilżone. Kiedy doskwiera nam odczucie obecności piasku pod powiekami, możemy przypuszczać, że to właśnie film łzowy nie funkcjonuje prawidłowo. Co powinniśmy zrobić w takiej sytuacji?

Co zrobić, kiedy wystąpi u nas odczucie obecności piasku pod powiekami?

Kiedy zaczniemy skarżyć się na kondycję swoich oczu: przekrwienie, podrażnienie, tkliwość lub wrażenie obecności piasku pod powiekami, to znak, że należy odwiedzić lekarza okulistę. Te symptomy mogą wskazywać na zespół suchego oka, niemniej jednak diagnoza zawsze może być inna – właśnie dlatego warto zasięgnąć opinii specjalisty. Dolegliwości oczu nigdy nie powinniśmy bagatelizować, gdyż mogą świadczyć o wystąpieniu różnych, bardziej ogólnych schorzeń.

Odczucie obecności piasku pod powiekami można zwalczać różnymi metodami. O ich doborze powinien zawsze decydować lekarz. Zdarzają się jednak sytuacje, kiedy na wizytę u specjalisty musimy czekać jeszcze przez długi czas, a potrzebujemy szybko przywrócić swój komfort widzenia. Co możemy zrobić w takiej sytuacji? Czym łagodzić odczucie obecności piasku pod powiekami oraz inne dolegliwości oczu, charakterystyczne dla ZSO?

Jak zwalczyć odczucie obecności piasku pod powiekami?

Kiedy mamy wrażenie, że pod naszymi powiekami jest piasek, to pragniemy jak najszybciej się go pozbyć. Jednak w sytuacji, kiedy na wizytę u okulisty musimy czekać jeszcze przez długi czas, warto żebyśmy spróbowali skorzystać z prostych metod, które mogą nam przynieść upragnioną ulgę. Jedną z takich metod jest zastosowanie nawilżających kropli do oczu. Krople, które uzupełniają wszystkie trzy warstwy filmu łzowego i mogą przynieść szybką ulgę, zwalczając wrażenie obecności piasku pod powiekami, to np. Cationorm. Co ważne – są to krople do oczu bez konserwantów. Konserwanty mogą działać drażniąco na powierzchnię oka, utrudniając odzyskanie komfortu widzenia – środkiem konserwującym, stosowanym w niektórych wyrobach medycznych, jest na przykład chlorek benzalkonium (3). Cationorm to preparat nawilżający nowej generacji, który nie tylko nie zawiera konserwantów, lecz także wyróżnia się przedłużonym działaniem na powierzchni oka, co pozwala na rzadsze stosowanie kropli. Może być doskonałą metodą zwalczania odczucia piasku pod oczami oraz innych objawów zespołu suchego oka.